پروازی به وسعت رود زندگی/ مهمانانی که دیگر جایی در نصف جهان ندارند

زاینده رود بزرگترین رودخانه فلات مرکزی ایران ، که از کوه های زاگرس سرچشمه می گیرد و به تالاب گاوخونی ختم می شود ، مکان مناسبی برای اسکان پرندگانی است که از مناطق سردسیر شمال به مناطق گرم تر مهاجرت می کنند.

به گزارش خبرنگار گروه  استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اصفهان؛ وجود بیش از شش هزار اثر تاریخی در اصفهان  با قدمت صدها و هزاران سال در کنار مناطق بکر طبیعی و رودخانه ای که همیشه زنده بوده و زندگی را به مردم این دیار هدیه داده ، می تواند دلیل مناسبی برای اعطای این عنوان از دید جهانیان به این خطه ارزشمند از سرزمین ایران باشد.

آنچه این شهر را متمایز و بی بدیل می کند عبور رودخانه  زنده رود از میان شهر است، رودخانه ای که سال هاست امید و انگیزه   تمام مردم این دیار بوده و هست ، چه آنان که شغلشان وابسته به این رودخانه است و چه افرادی مثل من که به عشق شنیدن صدای آب و دیدن پرندگان مهاجر و زمزمه ی صدای زندگی همیشه عاشق شهرشان بوده و هستند.

اینجا نصف جهان است یعنی شنیدن صدای شر شر حیات بخش زنده رود از روی سی و سه پل و پل های خواجو و مارنان و چوبی و شهرستان برای مردمش برابر با نیم یا شاید تمام جهان است.

زاینده رود فقط رودخانه نیست

برای بیشتر اصفهانی‌‌ها زاینده‌رود فقط یک رودخانه پر آب در میان شهر نیست،بلکه عضوی از خانواده آن ها است، عضوی که مدت هاست طعم تلخ نبودنش را می چشیم.

مدت هاست جای قدم زدن در کنار آب و قایق سواری در نخستین گردش های دونفره ی زوج های جوان این شهر خالیست.مدت هاست پدر بزرگ ها و مادر بزرگ های شهر از آرامش نشستن در کنار رودخانه بی بهره اند و گذر عمر را بر لب رودخانه نظاره گر نیستند.

بساط شام و ناهار های دلچسب دورهمی در کنار آب کم رنگ تر شده و صدای بازی بچه ها و آواز خوانی های زیر پل خواجو هم کمتر به گوش می رسد.

تمام خاطرات مردم شهر به زنده رود ختم می شود ،اینجا از غصه خشکی رودترک خورده ،آسمان همه دل ها مانند آسمان شهر غبار گرفته و اندوهگین است.

وقتی یک عمر مظهر حیات باشی ، هیچکس حتی لحظه ای طاقت خشکی ات را ندارد ، چه برسد به این همه وقت...

ای همیشه زنده رود، این زمین ترک خورده چنگ میزند گلوی هرکس که روزگار خوش و خرم تورا دیده باشد.

هر چه مدت زمان خشکی رودخانه طولانی تر می شود بیشتر به فلسفه  انتخاب نام زنده رود پی می بریم براستی که جریان آب و حتی زندگی پرندگان روی آب ترنم حیات را برای همه ی ما به ارمغان می آورد.

محروم ماندن مردم اصفهان از صدای پرندگان در زاینده رود

مدت هاست که تمام مردم این شهر از دیدن آن همه پرنده و صدای دلنشینشان محرومند.کنار رودخانه قدم میزنم خبری از زنده رود شهر نیست که نیست،چقدر دلمان برای غذا دادن به پرنده های روی آب تنگ شده .

با خودم فکر کردم شاید بهتر باشد با یک فرد متخصص در این زمینه هم صحبت شوم.

کارشناس حیات وحش آبزیان حفاظت محیط زیست اصفهان که تازه از سرشماری پرندگان در تالاب گاوخونی برگشته بود برایم از وضعیت رودخانه و تالاب گفت.

مریم امیدی گفت: هر سال پرندگان آبزی و کنار آبزی که اهمیت بسیار زیادی درشاخص سلامت اکوسیستم محیط زیست دارند، از اواسط شهریور ماه از مناطق سردسیر مانند سیبری و روسیه به سمت مناطق گرمتر در فلات مرکزی ایران که شامل زاینده رود و تالاب گاوخونی هم می شود مهاجرت می کنند و اگر شرایط از لحاظ تغذیه و امنیت برای آنها مناسب باشد زمستان را در این مناطق می گذرانند .

در صورتی که آب وجود نداشته باشد به مناطق جنوبی تر می روند و در اواخر زمستان و همزمان با شروع فصل بهار به عرض های شمالی بازمیگردند و برای جوجه آوری آماده می شوند.

به گفته وی؛ هر سال در تمام دنیا و در کشور ایران وهمزمان استان اصفهان سرشماری پرندگان آبزی و کنار آبزی در ماه ژانویه که مصادف با اواسط دی ماه تا اوایل بهمن ماه است انجام می شود.

اصفهان 23 زیست گاه سرشماری پرندگان دارد

در استان اصفهان حدود 23 زیست گاه برای سرشماری پرندگان وجود دارد که شامل تالاب ،بند های اطراف تالاب ،تصفیه خانه های مختلف و پساب آنها و دریاچه های پشت سدهای خاکی می شود ، این در حالیست که در سال های اخیر با توجه به خشکی رودخانه زاینده رود و کاهش بارندگی ها تعداد پرندگان مهاجر در استان بسیار کاهش پیدا کرده است.

در سال های گذشته پرندگانی همچون انواع غاز ها( خاکستری ، پیشانی سفید) انواع اردک ها(سرحنایی،بلوطی،سرسفید،مرمری) مرغابی ها، فلامینگو ،قوی گنگ ،انواع حواصیل(خاکستری، شب ،اگرت بزرگ و کوچک)انواع آبچلیک،انواع پرستوی دریایی و انوا ع کاکایی در زیستگا های استان شمارش می شدند اما به مرور زمان در سال های اخیرهرچه جریان آب رودخانه و بارندگی کاهش یافته تعداد کمتری از انواع گونه های مهاجر با جمعیت کمتر شمارش شده است.

کاکایی سرسیاه بیشترین نوع گونه ای است که در طول رودخانه زاینده رود و در سطح شهر مشاهده می شد اما در حال حاضر به علت خشکی آماری ازوجود این پرنده نیست.

 تالاب گاو خونی در سال های گذشته میزبان دسته های چندهزارتایی فلامینگو و اردک بود که الان در بعضی از ماه های سال ممکن است تعداد محدودی در حدود کمتر از صد قطعه دیده شود .

در بند های اطراف تالاب هم تعداد بسیار کمی از پرندگان کنار آبزی مانند کشیم و حواصیل خاکستری و اگرت بزرگ و کوچک و چنگر مشاهده شده است که در مقایسه با سالیان گذشته نگران کننده است.

امیدی با اشاره به اینکه حیات تمام گونه ها در یک اکوسیستم به هم وابسته است گفت : حذف هرکدام از جانوران در اکوسیستم یک منطقه می تواند تاثیر نامطلوبی در روند زندگی در منطقه و در نهایت کیفیت زندگی انسانها داشته باشد.

از نظر وی با توجه به شرایط کنونی خشکی آب ها ،تنها راه جلوگیری از کاهش بیشتر تعداد گونه های پرندگان حفظ و نگهداری از سلامت آبهاست چراکه حیات تمام پرندگان وابسطه به آب است.

خوش به حال نسل های قدیمی تر که زنده رود را با جوش و خروش دیده اند و در آلبوم عکس هایشان جریان آب وآسمان پاک را نظاره می کنند.

لااقل چیزی در حد یک عکس را از روزگاران خوش و خرم زنده رود و پرندگان زیبایش به یادگار دارند .

دلم برای نسل امروز و نسل های بعد می سوزد که در آینده هیچ زیبایی و جریان آب و هوای پاک و دورهمی های دوستانه ای در خاطرات و آلبوم عکس هایشان پیدا نمی شود که برای فرزندانشان بگویند و به ذوقشان بیاورند و قدمت زنده رود و زیبایی هایش را با افتخار برایشان بازگو کنند.

ای کاش ، ای کاش ، ای کاش....