چرا شبکه‌های اجتماعی داخلی پرمخاطب نیستند؟

چرا شبکه‌های اجتماعی داخلی پرمخاطب نیستند؟

بحث استفاده از شبکه‌های اجتماعی داخلی کماکان در کشور داغ است و این بحث بعد از خبرهای مربوط به فیلترینگ تلگرام پررنگ تر شده است به طوریکه معاونت فناوری و نوآوری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات گفته است به شرکتها و افرادی که بخواهند شبکه اجتماعی داخلی تولید کنند از 100 میلیون تا 3 میلیارد تومان وام تسهیلاتی ارائه میدهد تا بتوانند کاربران را به این شبکه‌ها سوق دهند.

با وجود این سرمایه گذاری دولت، کاربران داخلی از شبکه های داخلی آنچنان استقبال نمیکنند و کماکان شبکه‌های اجتماعی خارجی را ترجیح میدهند و تعداد کاربران شبکههای داخلی در بهترین حالت به 5/2 میلیون نفر میرسد. اما چرا کاربران ایرانی کششی به استفاده از محصولات تولیدی داخل ندارند ؟ چه موانعی بر سر راه این شبکه‌ها قرار دارد که نمیتوانند کاربران زیادی را به خود جذب کنند. «ایران» این موضوع را با کارشناسان حوزه آی تی در میان گذاشت که اغلب کارشناسان در آسیب شناسی این مشکل به نقش عواملی مثل نبود زیرساختهای خوب، نبود تبلیغ برند، بی‌اعتمادی به امنیت اطلاعات، نداشتن جذابیت کافی شبکه‌ها و... اشاره کردند.
  

کاربران و عاملی به نام اطمینان
«با وجود اینکه تعداد شبکه‌های اجتماعی داخلی بسیار زیاد است اما متأسفانه آنچنان شناخته شده نیستند بنابراین باید با سرمایه گذاری هدفمند این شبکه ها را به مردم معرفی کرد.»


نجفی سولاری مشاور مرکز ملی فضای مجازی با بیان مطلب فوق به «ایران» می گوید: امنیت مسأله بعدی است که باعث میشود کاربران آنچنان به سمت این شبکه ها تمایل نداشته باشند چرا که به تصور بسیاری از افراد سرور این شبکه های داخلی در اختیار مسئولان یا در دست افراد خاص قرار دارد از این رو اعتماد و اطمینانی به این شبکه ها داخلی ندارند بنابراین باید این اعتماد را در جامعه ایجاد کرد که کاربران مطمئن باشند اطلاعات آنها محفوظ است.


از سوی دیگر سهیل تقوی کارشناس ارتباطات و فناوری اطلاعات، عامل اصلی عدم استقبال کاربران از شبکه های اجتماعی داخلی را به دو عنصر شکل ظاهری و بحث زیر ساخت ارتباط می دهد.


تقوی به «ایران» میگوید: عده ای در داخل کشور فکر میکنند چون ظاهر برخی اپلیکیشن ها و وب سایتهای خارجی ساده است و پیچیده نیست به همین علت دارای کاربران زیادی است بنابراین می توان شبیه به آنها را ساخت ولی باید گفت این ظاهر قضیه است و اگر اپلیکیشن های خارجی در عین سادگی موفق هستند تنها به خاطر طراحی ظاهری و برنامه نویسی آن نیست در صورتی که مهمترین ویژگی و دلیل موفقیت شبکه های اجتماعی خارجی استفاده راحت و آسان صدها هزار کاربر به صورت هم زمان از سرور آن شبکه است که میتواند به صورت هم زمان میلیونها کاربر را پوشش دهد. یک شبکه اجتماعی خارجی دارای چندین سرور در نقاط دور و نزدیک است و براحتی می تواند کاربران را با نزدیکترین سرور به آنها، پوشش دهد و مشکل اصلی شبکه های اجتماعی داخلی در این بخش است.


این کارشناس ارتباطات با اشاره به اینکه بعد از داشتن زیر ساخت خوب باید به مسأله شبکه توزیع محتوا CDN(Content delivery network) پرداخت به «ایران» می گوید: تکنولوژی CDN 6 سالی است که در دنیا جا افتاده است و اکثراً از این تکنولوژی استفاده می کنند و ما برای داشتن CDN باید شبکهای از سرورها در نقاط مختلف کشور یا دنیا فراهم کنیم که به هم متصل شده و دیتا و محتوا را توزیع کنند یا تمام سرویس هایی که می خواهند ارائه دهند در آن بستر قرار بگیرد و محتوا را به کاربر برساند.

در واقع اجرایی کردن این تکنولوژی خیلی هزینه بر است و سرمایه زیادی می خواهد که دولت باید آن را انجام دهد. البته در داخل کشور شبکه توزیع محتوا وجود دارد ولی کافی نیست.


سهیل تقوی به پرطرفدار بودن تلگرام در ایران اشاره کرده و می افزاید: به نظر شما چرا تلگرام در ایران بالای 15 میلیون کاربر دارد ولی وایبر کاربران ایرانی خود را از دست داد. شاید عده ای بگویند که به علت اعمال فیلترینگ، وایبر خوب کار نکرد ولی باید گفت تلگرام CDN خوبی نسبت به وایبر دارد و با سرعت بالا کار می کند.


جذاب نبودن شبکه های داخلی
در دنیای آی تی حتماً با واژههای سرویس دهی و UX و UI برخورد کردهاید. کارشناسان حوزه شبکههای اجتماعی به این دو واژه بسیار تأکید میکنند و نبود آنها را علت بعدی استقبال نکردن کاربران از شبکه های اجتماعی داخلی می دانند.


حسن نجفی سولاری مشاور مرکز ملی فضای مجازی به «ایران» می گوید: شبکه های اجتماعی داخلی سرویس و خدمات جدیدی عرضه نمی کنند با این حساب مشخص است وقتی شبکه اجتماعی دیگری سرویس بهتر و جدیدی ارائه کند قطعاً کاربران جذب آن شبکه می شوند.


نجفی می افزاید: چرا لاین و وایبر در ایران افت کرد، چون این دو شبکه نتوانستند سرویس جدیدی به کاربران خود عرضه کنند، بنابراین باید سرویسها تنوع داشته باشند و خلاقانه عمل کنند و سرویسی را در شبکه خود رونمایی کنند که دیگر شبکه ها ندارند.


رهام حیدری برنامه نویس که خود تجربه طراحی شبکه اجتماعی داخلی به نام «چی» را دارد به نداشتن UI و UX جذاب در محصولات داخلی اشاره کرده و می افزاید: UXمخفف شده کلمه User Experience به معنی تجربه کاربر است. در حقیقت طراحان تجربه کاربر یا همان UX Designers تمام تلاش خود را می کنند تا بهترین سناریو برای آشنایی یک کاربر با یک محصول و یا خدمات را ایجاد کند و UI مخفف کلمه User Interface به معنی رابط کاربری است و این دو در ایران دارای ضعف عمده است به طوریکه تجربه کاربران ایرانی خیلی ضعیف است و به روز نیست این در حالی است که در اپلیکیشن های خارجی از جدیدترین متدها در آن استفاده میشود.

ارتباط کاربر با سرور بسیار قطع و وصل میشود یا اینکه هر آنچه محصولات داخلی در حال ارائه آن هستند، محصولات خارجی بهتر از آن را ارائه میکنند، بنابراین کاربر به سمت محصولی میرود که کار با آن برایش بهتر و جذابتر است. البته در داخل کشور اپلیکیشن هایی نیز داریم که UI و UX خوبی دارند ولی باید بیشتر روی محصول تولیدی خود کار کرده و مطابق سلیقه ایرانی ها تهیه کنند تا کاربران بیشتری جذب این شبکه های اجتماعی شوند.


در عین حال سهیل تقوی به IXP (Internet Exchange Point) یعنی مراکز تبادل ترافیک اینترنتی اشاره کرده و به «ایران» می گوید: این مراکز امروزه حتی در افغانستان هم راهاندازی شده است و در دنیا جزو هسته اصلی شبکه ملی اطلاعات محسوب میشود. راه اندازی این مرکز بسیار مهم است چرا که با این کار میتوان ترافیک اینترنت را در کشور کنترل کرد البته شرکت زیرساخت IXP را راه اندازی کرده است ولی با استاندارد جهانی بسیار فاصله دارد.


شناخته نبودن برندهای داخلی
رهام حیدری برنامه نویس نیز همچون نجفی سولاری به بحث برند شبکه های اجتماعی داخلی اشاره کرده و به «ایران» میگوید: باید روی شناخته شدن شبکه های اجتماعی داخلی کار کرد و رسانه ها بخصوص صدا و سیما روی این موضوع مانور دهند.


حیدری میافزاید: بهترین محصول را نیز تولید کنیم ولی وقتی معرفی و برند نشود نمی تواند در بازار جایی داشته باشد. از جایی که تولیدکننده محصول نیز نمی تواند برای شناخته شدن آن هزینه کند بنابراین اگر حمایتهای جانبی نباشد محصول تولید شده هر چقدر هم خوب باشد در بین کاربران جایی نخواهد داشت. از این رو باید رسانه ها کمک کرده و کارهای خوب داخلی را معرفی کنند.


سهیل تقوی کارشناس آی سی تی نیز در این باره میگوید: رسانه های داخلی براحتی و رایگان شبکه های اجتماعی خارجی را در ابتدا و انتهای برنامه های خود تبلیغ میکنند، در صورتی که حاضر نیستند یک تولید داخلی را حتی اگر در دنیا بهترین باشد رایگان تبلیغ کنند.


تقوی با بیان اینکه دولت باید حمایت های خود را از شبکه های اجتماعی داخلی بیشتر کند به «ایران» میگوید: دولت نه تنها باید در بحث شناخت برندها و بازاریابی و مهیا کردن CDN اقدام کند تا کاربر با سرعت بالا محتوا را رد و بدل کند، بلکه باید بوروکراسی اداری را در تولید شبکه های اجتماعی داخلی کاهش دهد.