اگر این لایحه در کنگره تصویب شود و به تصویب رئیس جمهور آمریکا نیز برسد به معنای آن خواهد بود که راه برای بررسی نقش عربستان و اجبار این کشور به پرداخت غرامت به خانوادههای قربانیان حملههای ۱۱ سپتامبر باز خواهد شد.
در سوی دیگر، با وجود اینکه فضای سیاسی آمریکا بهدلیل انتخابات ریاستجمهوری بهشدت به فضایی دوقطبی میان جمهوریخواهان و دمکراتها تبدیل شده، اما نمایندگان کنگره بر تصویب نهایی آن اصرار دارند. پیش نویس این قانون ۳ماه پیش در اتفاقی غیرمعمول، در کمیته حقوقی کنگره بدون رأی مخالف به تصویب رسید و اکنون برای تصویب نهایی در اختیار نمایندگان قرار گرفته است.
اما آن طور که در گزارش نیویورک تایمز قید شده، تهدید عربستان سعودی برای دولت اوباما در هفتههای اخیر موضوع بحث شدید میان نمایندگان کنگره از یک سو و مقامات دو وزارت خارجه و دفاع از سوی دیگر بوده است.
دولت اوباما با این استدلال که تصویب لایحه یاد شده موجب ایجاد مشکلاتی در منطقه خاورمیانه برای آمریکا خواهد شد با آن مخالفت کرده، این در حالی است که برخی نمایندگان کنگره آمریکا و خانوادههای قربانیان حملههای تروریستی ۱۱ سپتامبر معتقدند که دولت اوباما به طور مداوم از عربستان پشتیبانی میکند و جلوی تلاش آنها را برای دانستن حقیقت در مورد نقشی که آنها معتقدند عربستان داشته میگیرد.
این طرح که « قانون عدالت علیه حامیان تروریسم» نام دارد توسط چاک شومر سناتور دموکرات از ایالت نیویورک و جان کورنین سناتور جمهوری خواه از ایالت تگزاس به طور مشترک ارائه شده است .
به عقیده کارشناسان تهدید عربستان مبنی بر فروش ۷۵۰ میلیارد دلار دارایی خود در آمریکا نشان دهنده بالا گرفتن تنش میان آمریکا وعربستان است. البته برخی اقتصاددانان آمریکایی در گفتوگو با نیویورکتایمز فروش ناگهانی این حجم دارایی در این کشور را غیرممکن دانسته و گفتهاند که این اقدام، اقتصاد عربستان را متلاشی خواهد کرد. این روزنامه به نقل از ادوین ترومن، کارشناس مؤسسه تحقیقاتی اقتصاد بینالملل آمریکا مینویسد:
«این تهدیدها توخالی است. فروش این میزان دارایی نهتنها شدنی نیست بلکه لرزه به اقتصاد جهان میاندازد؛ موضوعی که واکنش منفی کشورهای جهان علیه عربستان را بهدنبال خواهد داشت.» به اعتقاد ترومن اقدام عربستان دلار را متزلزل میکند که در نتیجه ضربهای بزرگ به ریال عربستان خواهد بود. همزمان درحالیکه طرح دیگری در کنگره به جریان افتاده که خواستار محدود کردن دولت آمریکا برای فروش سلاح به عربستان است.
استیون لینچ نماینده دموکرات مجلس نمایندگان آمریکا نیز از قانونگذاران کنگره خواست در تصویب طرح یازده سپتامبر، به تهدیدهای اقتصادی عربستان سعودی توجهی نکنند. این نماینده ایالت ماساچوست گفته نباید در تصویب این طرح، به این تهدیدها توجهی کرد و قانونگذاران نباید از وظایف خود صرفنظر کنند. لینچ گفت عربستان سعودی که درباره تهدیدها علیه خانواده سلطنتی و جنگ کنونی یمن نگرانی های بسیاری دارد، بیشتر از آن که ما به آن نیازمند باشیم، به ما[آمریکا] نیاز دارد.
گفتنی است اگر چه عربستان یکی از متحدان جدی آمریکا در منطقه خاورمیانه می باشد اما به نظر می رسد سعودی ها از سیاست های اوباما در منطقه خاورمیانه و در قبال موضوع هسته ای ایران، سوریه و ... چندان رضایت ندارند.
باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا، چهارشنبه (۲۰ آوریل / اول اردیبهشت) به ریاض سفر میکند. قرار است او با پادشاه عربستان دیدار کند. روشن نیست که موضوع لایحه مربوط به یازدهم سپتامبر در دستور کار این دیدار باشد.
گرچه اسامه بن لادن، مغز متفکر حادثه تروریستی نیویورک، از خانوادهای نزدیک به حکومت سعودی بود و ۱۵ نفر از ۱۹ عامل این حملات از اتباع عربستان سعودی بودند، مقامات عربستان از زمان رخداد ۱۱ سپتامبر سال ۲۰۰۱ در نیویورک که به مرگ بیش از سه هزار نفر انجامید همواره داشتن هر گونه نقشی در این واقعه تروریستی را انکار کردهاند. کمیسیون ویژه بررسی این رویداد نیز که بلافاصله پس از آن تشکیل شد در نهایت در گزارش خود نوشت که هیچ شواهد و مدارکی دال بر سرمایهگذاری در القاعده از سوی دولت سعودی یا مقامات ارشد این کشور نیافته است.
با این حال در تحقیقی که در سال ۲۰۰۲ در کنگره آمریکا انجام شد صحبت از مدارکی میشود که برخی از مقامات سعودی که در سال ۲۰۰۱ ساکن ایالات متحده بودند در توطئه حمله به برجهای دوقلوی منهتن دست داشتند. به گفته نیویورک تایمز، نتایج این تحقیق ۲۸ صفحهای هنوز محرمانه است.
گفتنی است ماه گذشته دادگاهی در نیویورک که شکایت خانوادههای قربانیان حملههای ۱۱ سپتامبر را بررسی میکرد دولت ایران را به پرداخت ۱۰ و نیم میلیارد دلار غرامت به بازماندگان و چند شرکت بیمه محکوم کرد. قاضی دادگاه گفته بود که دفاع ایران در این پرونده شکست خورده چون دلایل کافی برای عدم شرکت در این حملهها ارائه نکرده است. ایران حکم اعلام شده را مضحک خوانده بود.