موزه های تاریخ طبیعی اصفهان تلفیق تاریخ طبیعت و جهان آفرینش
به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اصفهان،استان اصفهان با پیشینه کهن و چندین هزار ساله، با آثار و بناهای تاریخی بی نظیر و با جغرافیای متنوع و وسیع که از یک سو تا خلوت رویاگون کویر کشیده شده و از دیگر سو به بلندیهای خیال انگیز کوهستانها رسیده و از سوی دیگر در جلگه های جادویی و زیبای زاینده رود آرمیده است.
این شهر هزار و یک نقش، خود ، موزه ای از جاذبه های گردشگری است که آوازه آن قرن ها است در گوش گیتی پیچیده و نامش همواره بر سر زبانها بوده و هر کس بدان پای نهاده آن را ستوده و از این سرزمین شگفتی ها و زیبایی ها و هنر و صنعت و فرهنگ به نیکی و احترام یاد کرده است.
موزه های تاریخ طبیعی بازگو کننده تاریخ طبیعت و جهان آفرینش می باشند ، لذا در این قبیل موزه ها نمونه های جالب و ارزنده کلیه آثار خلقت اعم از بی جان و جان دار به روشهای معمول علمی نگهداری و در معرض دید عموم قرار می گیرد .
موزه تاریخ طبیعی اصفهان در یک بنای مربوط به سده نهم خورشیدی متعلق به دوران تیموریان، قرار دارد. این بنا دارای چند تالار بزرگ و یک ایوان است که با مقرنس و تزیینات گچبری زینت داده شده است. بازدید این موزه برای گردشگران هم فال است و هم تماشا، چرا که علاوه بر مشاهده یک عمارت با شکوه تاریخی ، گنجینه از شگفتی های جهان خلقت هر انسانی را متحیر می کند.
موزه تاریخ طبیعی اصفهان در ۱۵ اسفند ۱۳۶۷ در تالار تیموری که از طرف شهرداری اصفهان در اختیار قرار داده شده تاسیس و راه اندازی شده است . تمامی آثار طبیعی و مجموعه های ارزنده این موزه در زمینه های علوم گیاهی ـ جانوری زمین شناسی و جغرافیایی به همت و سرمایه شخصی دکتر جعفریان استاد دانشگاه اصفهان در مدت ۳۷ سال تلاش مستمر از نقاط مختلف ایران و خارج از کشور گردآوری ، خریداری ، مبادله یا تهیه شد و پس از تنظیم و رده بندی و بررسیهای علمی به وضع کنونی درآمده و ر اختیار عموم قرار داده شده است .
ابراهیمی،گردشگری که از استان یزد به اصفهان سفر کرده و ردرحال بازدید از موزه است می گوید: چیزهایی در این موزه دیدیم که گمان نمی کردم حتی وجود خارجی داشته باشند و با دیدین این آثار عجیب الخلقه تنها به یاد عظمت پروردگار می افتم.
پارسا، مدیر یکی مدارس اصفهان که شاگردانش را برای بازدیدی علمی به این موزه اورده است هم می گوید: دانش آموزان را به این موزه آوردیم تا بسیاری از مطالبی که در کتاب های درسی خود می اموزند را اینجا از نزدیک ببینند و این مسئله در یادگیری انان تاثیر زیادی دارد.
این موزه از نظر جامعیت و تنوع نمونه ها در زمینه های علوم طبیعی ، توجه خاص به جنبه های آموزشی و علمی آن در سطوح گوناگون آموزشی و دارا بودن مجموعه کم نظیر در پاره ای از بخشهای علوم زیستی بخصوص مجموعه اسفنجهای نواحی استرالیا صدف های اقیانوس کبیر و اطلس و سنگواره های ادوار گذشته در ایران منحصر و ویژگی خاصی را دارا می باشد .
مدیر موزه تاریخ طبیعی اصفهان در این باره می گوید: مرحوم جعفریان همسر بنده بودند و بسیاری از نمونه های این موزه را به سختی از نقاط مختلف جهان جمع آوری کردیم که حتی می توان گفت نمونه آن در کمتر موزه جهان دیده می شود، برای مثال فسیل ها و صدف های این موزه که مربوط به دوره های مختلف زمین شناسی می باشد در دنیا بی نظیر و کمیاب است.
هدف اساسی از تاسیس موزه تاریخ طبیعی اصفهان ضمن بالا بردن سطح دانش و اطلاعات عمومی جامعه درباره عالم حیات و عظمت جهان آفرینش و قدرتمندی خالق یکتا ، حفظ میراث ارزنده طبیعی کشور از غارت و تخریب ، جبران کمبود وسایل کمک آموزشی ، حفظ سلامت جامعه از طریق ایجاد محیطی سالم و تفریحی ، فراهم آوردن زمینه های تحقیق در علوم طبیعی و کمک به افزایش جاذبه های توریستی کشور و شهر اصفهان می باشد .
منیره سعیدی با اشاره به نقش مهم موزه در کمک به آموزش دانشجویان، دانش آموزان و اساتید افزود: علاوه بر گردشگران داخلی و خارجی، این موزه همواره میزبان گروه های آموزشی مختلف از سطوح ابتدایی تا مقاطع دکترا می باشد. هفت سالن این موزه عبارتند از ، سالن راهنمای موزه، سالن بی مهرگان، سالن مهره داران ، سالن گیاه شناسی، سالن زمین شناسی، سالن جغرافیای طبیعی و نقشهها، سالن کمک آموزشی و دیدنیهای جهان خلقت.
برای آشنایی بیشتر با این مجموعه عظیم و دیدنی به شرح مختصری از سالن های آن می پردازیم:
· سالن راهنمای موزه :
این سالن به منظور آشنایی و راهنمایی بازدیدکنندگان به ویژه گروههای آموزشی در بدو ورود به موزه تنظیم گردیده تا با ارائه نقشه ها و نمونه های هر سالن به وضعیت کلی موزه اطلاع حاصل نمایند .
· سالن جانوران بدون مهره :
شامل انواع تک سلولی ها ـ اسفنج ها ـ مرجان ها ـ خارپوستان ـ نرم تنان و بندپایان می باشند که به صورت علمی رده بندی و به نمایش گذارده شده اند .در این سالن رده بندی و آشنائی با جهان حشرات ـ بازسازی آموزشی نرم تنان ، صدفهای کمیاب اقیانوس کبیر و اطلس پروانگان سحرآمیز شاید دیدنی و جالب تر برای بازدیدکنندگان باشد .
· سالن گیاه شناسی :
شامل انواع گیاهان صنعتی ایران و هر بار یوم و مقایسه آنها با نمونه های خارج از کشور ـ مواد داروئی سنتی ایران ـ اثر برگ و ساقه درختان فسیل شده مربوط به دورانهای گذشته اروپا و ایران ، بخصوص تنه های درختان معدنی شده (سیلیسی یا سیدریتی ) جنگلهای ۱۸۰ میلیون سال قبل ایران .
· سالن زمین شناسی :
شامل کلیه مواد تشکیل دهنده پوسته جامد زمین ـ کانی ها ـ کریستال ها ـ سنگ های معدنی ـ رسوبی ـ آذرین ـ دگرگونی ـ ساخت های رسوبی دریائی و قاره ای سنگواره ها یا فسیلهای دریائی دورانهای گذشته از ۵۸۰ میلیون سال قبل تاکنون .
در این سالن مجموعه سنگواره های کمیاب و ارزنده ایران ـ مولاژهای بازسازی شده فسیلهای خارج از کشور از ویژگی خاصی برخوردار بوده و از نظر آشنایی یا پراکندگی جغرافیائی و ارزیابی اقتصادی معادن مختلف کشور و استان اصفهان کاملا منحصر و استثنائی می باشد.
· سالن جغرافیای طبیعی و نقشه ها :
در این سالن نمونه هائی از نقشه های توپوگرافی ـ جغرافیائی نقشه های برجسته شهری و طبیعی و زمین شناسی ـ نقشه های زمین شناسی و زمین ساختی ایران ـ نقشه نقاط هم ساختمانی و زلزله خیزی ماکت های آموزش جغرافیائی ـ نقشه های پژوهشی و گسترش معادن مختلف کشور و استان اصفهان و کارهای پژوهشی واحد تحقیقاتی موزه ارائه گردیده است .
· سالن جانوران مهره دار :
این سالن که از بزرگترین سالنهای موزه است و خود از نظر معماری دیدنی است شامل انواع ماهیان ـ دوزیستان ـ خزندگان ـ پرندگان ـ پستانداران به صورت رده بندی و بازشناسی محیط زندگی و از نظر آموزشی نمونه های مشابه و اختلاف آنها نشان داده شده است .
· سالن کمک آموزشی و دیدنیهای جهان خلقت :
در این سالن بازدیدکنندگان بخصوص دانش آموزان و دانشجویان با انواع وسایل کمک آموزشی در عالم طبیعی ( زیست شناسی ـ ظمین شناسی ـ جغرافیای طبیعی ) کار واحد تحقیقات و تکنولوژی آموزشی موزه تاریخ طبیعی که در سطوح مختلف آموزشی از راهنمائی تا دانشگاه ها ( کارشناسی ارشد ) تهیه گردیده آشنا می شوند . اهم نمونه های این سالن عبارتند از :
وسایل آموزشی زیست شناسی ، زمین شناسی
تابلوهای آموزشی علوم طبیعی
مولاژهای مربوط به انسان شناسی و جانورشناسی به صورت متنوع و تشریحی
مولاژ فسیلهای کمیاب بین المللی به صورت جداگانه و ارائه آن ها در تابلوهای رده بندی
طرز تهیه نقشه های برجسته و قالب گیری مراحل مختلف جنین انسان به صورت مولاژ طبیعی
جنین های عجیب الخلقه
مراحل تشکیل فسیل از بی مهرگان و مهره داران
نمونه هایی از انسان شناسی
این بنا در خیابان سپه، چهارراه استانداری واقع شده و در تاریخ ۱ دی ۱۳۴۸ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.